تبیین رقابت انتخاباتی طایفه محور در چارچوب مدل مرکز پیرامون نمونه پژوهی: انتخابات ادوار هشتم، نهم و دهم در حوزه انتخابیه مَمَسَنی و رستم

مقدمه: مدل مرکز ـ پیرامون گواه بر روابط نابرابر میان جوامع، مناطق، طبقات و اقشار مختلف اجتماعی است که در شکل­دهی به رفتار کنشگران مؤثر است. این مسئله در نواحیِ مانند شهرستان ممسنی که ساختار اجتماعی آن ماهیت و نمودی طایفه­ای دارد چشمگیر است، به­طوری­که در هر طایفه، برخی از تیره­ها و روستاهای پُرجمعیت توان اثرگذاری بر دیگر فضاهای جغرافیایی پیرامون خود در حوزه‏های اجتماعی و سیاسی رادارند. در این چارچوب، نواحی که در کانون هر یک از قلمرو طوایف قرار داشتند به‌مثابه «چَرخی» عمل می­کردند که سایر نواحی جغرافیایی (پیرامونی) مُتعلق به طایفه خود را بسان «پَره­هایی» که وابستگی هویتی و تعلق زادگاهی ـ تباری به مرکز داشتند را هدایت می­کردند. اهداف: این پژوهش در پیِ تبیین رقابت انتخاباتی طایفه محور در چارچوب مدل مرکز ـ پیرامون است. مواد و روش­ها: پژوهش حاضر که ماهیتی کاربردی دارد به بررسی و پردازش رابطه سه متغیرِ مدل مرکز ـ پیرامون به‌مثابه متغیر مستقل، جامعه پراتوری، متغیر میانگر و طایفه­گرایی به­عنوان متغیر وابسته پرداخته است. برای ارزیابی فرضیه از روش تحقیقِ توصیفی ـ تحلیلی استفاده‌شده و داده­ها به روش کتابخانه­ای، اسنادی و میدانی (مشاهده­) گردآوری‌شده‌اند. نتیجه ­گیری: یافته­های پژوهش نشان داد که برخی از نواحی شهری و روستا­های متنفذ (به­عنوان مرکز)، اُلگوی رفتاری ساکنان دیگر نواحی پیرامونی را، تحت­الشعاع قرار می‏دهند و توان جهت­دهی به رفتار انتخاباتی هیجانی و احساسی در چارچوب جامعه پراتوری و نهایتاً طایفه­گرایی در عرصه­های اجتماعی و سیاسی را دارند.